Sáng kiến kinh nghiệm Ứng dụng công nghệ số dạy học phát triển phẩm chất năng lực cho học sinh THPT Kỳ Sơn qua hoạt động luyện tập trong chương trình Hóa học 10

 SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN 
 TRƯỜNG THPT KỲ SƠN 
 _________________________________________ 
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
 Đề tài: 
ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ SỐ DẠY HỌC PHÁT TRIỂN PHẨM 
CHẤT NĂNG LỰC CHO HỌC SINH THPT KỲ SƠN QUA HOẠT 
 ĐỘNG LUYỆN TẬP TRONG CHƯƠNG TRÌNH HÓA HỌC 10 
 (CHƯƠNG TRÌNH GDPT 2018) 
 LĨNH VỰC: HÓA HỌC 
 Tác giả: VI THỊ PHƢƠNG 
 Tổ bộ môn: TỰ NHIÊN 
 Số điện thoại: 0349744089 
 Năm học 2022- 2023 II Cơ sở thực tiễn 8
2.1 Thực trạng sử dụng công nghệ số học sinh THPT Kỳ 8
 Sơn 
2.2 Thực trạng ứng dụng CNTT trong tổ chức dạy học 9
 trường THPT Kỳ Sơn
III Ứng dụng công nghệ số dạy học phát triển phẩm chất 10
 năng lực cho học sinh THPT Kỳ Sơn qua hoạt động luyện 
 tập trong chương trình hóa học 10
3.1 Ứng dụng công nghệ số tổ chức trò chơi trong hoạt động 10
 luyện tập
3.1.1 Khái quát sử dụng trò chơi trong dạy học 10
3.1.2 Một số phần mềm hỗ trợ tổ chức hoạt động luyện tập 12
3.1.2.1 Tổ chức trò chơi tương tác trực tiếp bằng MS powerpoint 12
3.1.2.2 Tổ chức trò chơi tương tác trực tuyến bằng Blooket 16
3.1.2.3 Tổ chức trò chơi tương tác trực tuyến bằng quizizz 19
3.1.2.4 Tổ chức trò chơi tương tác trực tuyến bằng wordwall 22
3.2 Ứng dụng công nghệ số thiết kế và trả lời phiếu học tập 26
 trong tổ chức hoạt động luyện tập.
3.2.1 Khái quát phiếu học tập 26
3.2.2 Một số ứng dụng công nghệ sô thiết kế, trả lời phiếu học 27
 tập
3.2.2.1 Sử dụng và thiết kế phiếu học tập bằng Canva 27
3.2.2.2 Phiếu học tập tương tác trực tuyến livewordsheet 28
3.2.2.3 Trả lời phiếu học tập thông qua padlet 31
3.3 Thiết kế infographic trong hoạt động luyện tập củng cố 32
 bài học
3.3.1 Khái quát infographic 32
3.3.2 Thiết kế infographic trong tổ chức hoạt động luyện tập 33 DANH MỤC VIẾT TẮT 
1. CNTT : Công nghệ thông tin 2. HS : 
Học sinh 
3. GV : Giáo viên 
4. THPT : Trung học phổ thông 5. PHT : 
Phiếu học tập 6. TB : Trung bình 7. PP : 
Phƣơng pháp 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu 
 Nghiên cứu cơ sở lí luận và thực tiễn đề tài. 
 Đưa ra một số giải pháp ứng dụng công nghệ số phát triển phẩm chất năng lực 
học sinh khi tổ chức hoạt động luyện tập trong chương trình hóa học 10(chương trình 
GDPT 2018). 
 Tiến hành thực nghiệm đề tài nghiên cứu. 
 Tổng kết kết quả thực nghiệm, từ đó rút ra bài học kinh nghiệm 
III. TÍNH MỚI CỦA ĐỀ TÀI 
 Do đặc điểm học sinh các trường miền núi Kỳ Sơn nơi có điều kiện kinh tế - 
xã hội còn gặp rất nhiều khó khăn, cơ sở vật chất của các trường cấp 1, cấp 2 trên 
địa bàn còn thiếu thốn. Đặc biệt tiếp cận CNTT còn rất hạn chế vì vậy khai thác 
công nghệ số trong dạy học còn chưa phổ biến. Nên bước vào trường THPT Kỳ sơn 
có đầy đủ cơ sở vật chất, trang thiết bị hiện đại thì học sinh còn rất thụ động và 
chưa biết cách khai thác ứng dụng của thiết bị, phần mềm công nghệ. Đề tài đưa ra 
một số giải pháp tổ chức hoạt động luyện tập có áp dụng các phần mềm, công nghệ 
số nhằm tăng hiệu quả dạy học và nâng cao năng lực ứng dụng CNTT của học sinh 
và giáo viên trường THPT Kỳ Sơn. 
IV. ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI NGHIÊN CỨU 
4.1. Đối tƣợng nghiên cứu 
 Học sinh trường THPT Kỳ Sơn khi áp dụng công nghệ số tổ chức hoạt động 
luyện tập trong chương trình hóa học lớp 10 (chương trình GDPT 2018). 
4.2. Phạm vi nghiên cứu 
 Nghiên cứu cơ sở lí luận chuyển đổi số trong giáo dục, dạy học phát triển 
phẩm chất, năng lực. 
 Nghiên cứu cơ sở thực tiễn về ứng dụng công nghệ số trong dạy học ở 
trường THPT Kỳ Sơn. 
 Ứng dụng công nghệ số tổ chức hoạt động luyện tập trong dạy học chương 
trình hóa học 10 của học sinh trường THPT Kỳ Sơn.( chương trình GDPT 2018) 
 Thời gian nghiên cứu: từ đầu năm 2022 đến nay. 
V. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 
 - Phương pháp quan sát, điều tra, khảo sát thực tiễn. 
 - Phương pháp phân tích tổng hợp. 
 - Phương pháp thực nghiệm sư phạm.
 2 dùng là:Google Drive, OneDrive,  
 Công nghệ luôn phát triển không ngừng, ngày càng tạo ra nhiều công cụ hỗ 
trợ hiện đại đòi hỏi người GV phải thường xuyên cập nhật, trau dồi kiến thức mới 
để điều chỉnh pp giảng dạy đáp ứng nhu cầu học tập của HS, phù hợp với xu thế 
phát triển của thời đại. Trong các ứng dụng trên tôi tập trung vào các phần mềm 
ứng dụng xây dựng bài giảng để đa dạng các hoạt động, hình thức học tập của học 
sinh nhằm tăng hứng thú, hiệu quả dạy học. 
1.1.3. Tác động của công nghệ số đến dạy học hiện nay 
1.1.3.1. Tác động đến đối tƣợng dạy và học 
 Học sinh thời đại các mạng công nghiệp 4.0 thuộc các thế hệ Z và Alpha. Các 
em được sinh ra được sinh ra và nuôi dưỡng trong thời kỳ bùng nổ của công nghệ 
và trí tuệ nhân tạo giúp các em có cơ hội khám phá và phát triển năng lực bản thân 
ngay từ khi còn nhỏ. Với đặc điểm chung của người học ở hai thế hệ này thích công 
nghệ cao, tiếp thu nhanh, phản hồi nhanh, thời gian tập trung ngắn, sử dụng các 
phương tiện truyền thông và học tập cộng đồng, hình ảnh trực quan, có sự kết nối 
trực tuyến,Điều đó đặt ra nhiệm vụ của giáo dục đó là những thay đổi trong nội 
dung, phương pháp, đa dạng hóa các hình thức dạy học nhằm phù hợp đặc điểm, nhu 
cầu học tập của học sinh để có thể nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục. 
 Giáo viên là lực lượng quan trọng, chủ chốt để đào tạo ra thế hệ những con 
người có đầy đủ phẩm chất, năng lực, trí tuệ phù hợp với xu thế thời đại. Vì vậy 
người giáo viên cần có tầm nhìn đúng đắn, luôn không ngừng học hỏi và trau dồi 
kinh nghiệm để có thể dẫn dắt các thế hệ trẻ đi đúng hướng. Để làm được điều đó 
người giáo viên cần phải: 
 + Là người nhận thức được xu hướng thay đổi thời đại, luôn nỗ lực để bắt kịp 
xu thế giáo dục tương lai từ đó có sự điều chỉnh nội dung, pp giảng dạy phù hợp. 
 + Làm chủ công nghệ trong lớp học. 
 + Biết cách hợp tác trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm, kiến thức để phát triển 
chuyên môn bản thân. 
 + Có khả năng thích ứng: ngày càng xuất hiện nhiều công cụ, pp giáo dục mới 
nên GV cần phải liên tục đổi mới, cập nhập điều mới mẻ, sáng tạo, thích ứng với 
những thay đổi trong chương trình giảng dạy, để đáp ứng được nhu cầu học tập của 
HS. 
 + Là người học tập suốt đời. 
 + Là chuyên gia trong lĩnh vực giáo dục.
 4 
1.1.3.2. Tạo ra nhiều xu thế dạy học mới 
 Trước xu thế phát triển của thời đại 4.0 với những ứng dụng thành tựu khoa 
học công nghệ, lấy công nghệ làm chủ đạo thì với giáo dục việc đổi mới các phương 
pháp, hình thức giáo dục có ứng dụng công nghệ là xu thế tất yếu. 
- Nhiều PP dạy học mới ra đời: 
 + Phương pháp giảng dạy thông qua hình thức thực tế ảo (VR) chức các hoạt động học tập độc lập, tích cực, sáng tạo của học sinh dưới sự tổ chức, 
hướng dẫn và hỗ trợ hợp lý của giáo viên. 
- Dạy học phát triển năng lực có 04 đặc điểm chính: 
 + Dạy học theo định hướng phát triển năng lực được thiết kế theo hướng 
phân hóa dựa trên hứng thú, nhu cầu và nền tảng kiến thức, sở thích cũng như thế 
mạnh của học sinh. Học sinh được coi là trung tâm của quá trình học và luôn cảm 
thấy thoải mái, dễ chịu. 
 + Dạy học định hướng để học sinh có thể tiếp thu kiến thức cần thiết và 
nâng cao khả năng thực hành, vận dụng kiến thức đã học được để các em thực 
hiện nhiệm vụ cụ thể để hình thành và phát triển năng lực. 
 + Học sinh thể hiện sự tiến bộ của mình thông qua việc chứng minh năng 
lực mà không dựa trên khoảng thời gian cố định như học kỳ hay cấp học. 
 + Khuyến khích khả năng làm việc độc lập và tự chủ của học sinh, phát triển 
tối đa các kỹ năng để đạt được mục tiêu học tập. 
 - Các phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng 
 lực + Dạy học thông qua tổ chức các hoạt động 
 + Dạy học thông qua tương tác và hợp tác 
 + Dạy học phân hóa 
 + Dạy học gắn với hướng dẫn tự học 
 + Dạy học gắn với thực tiễn 
1.3. Hoạt động luyện tập 
1.3.1. Vai trò hoạt động luyện tập 
 Với đặc điểm của chương trình giáo dục phổ thông 2018, chú trọng pp dạy 
học tích cực. Học sinh chủ động trong vấn đề tiếp nhận kiến thức thức thông qua các 
hoạt động, các nhiệm vụ học tập từ đó hình thành và phát triển phẩm chất, năng lực. 
 Nếu như hoạt động khởi động dùng để tạo hứng thú khi vào bài học thì hoạt 
động luyện tập có vai trò giúp học sinh củng cố, hệ thống hóa kiến thức, vận dụng 
 6 
kiến thức, kĩ năng vừa lĩnh hội được để giải quyết các vấn đề cụ thể. Giúp học sinh 
giải quyết các tình huống đặt ra, khám phá ra chân lí bài học, từ đó tự đánh giá được 
bản thân, đem lai cảm giác thích thú, say mê, háo hức cho người học. 
- Để chuẩn bị tốt cho hoạt động luyện tập giáo viên cần xác định rõ các vấn đề: 
 + Mục tiêu của hoạt động 
 + Phương pháp/ kĩ thuật dạy học 
 + Phương tiện 
 + Thời gian/ tiến trình thực hiện 
 + Cụ thể hóa nội dung thông qua hệ thống câu hỏi, phiếu học tập 
 Qua đó có thể đánh giá được kiến thức, kĩ năng học sinh tiếp nhận được sau Hình 2.1. Biểu đồ thực trạng sử dụng công nghệ số của HS 
 Qua số liệu khảo sát 222 HS trường THPT Kỳ Sơn về mục đích, tình trạng sử 
dụng công nghệ số cho thấy hơn 80% học sinh sở hữu điện thoại thông minh, Ipad 
nhưng thực tế cho thấy học sinh chưa biết cách khai thác hết các ứng dụng mà chúng 
mang lại. Đa số học sinh thường sử dụng để tham gia trang mạng xã hội facebook, 
Zalo, Youtube, Twitter, Instagram, Tiktok,, tải các phần mềm chơi game để giải 
trí. Vì vậy vấn đề ứng dụng phần mềm, công nghệ số hỗ trợ học tập chưa được khai 
thác và sử dụng đúng cách. 
 Đa số thầy cô có sử dụng công nghệ nhưng chỉ xây dựng bài giảng, trình 
chiếu, soạn giáo án mà chưa thường xuyên tạo điều kiện, hướng dẫn các em sử 
dụng, tương tác, khai thác các nền tảng công nghệ vào vào học tập. 
- Thuận lợi 
 + Được tập đoàn Trung Nam group hỗ trợ 50 Ipad hỗ trợ học tập, trang bị hệ 
thống màn hình tương tác ở tất cả các lớp học, 2 phòng tin học lắp đặt hệ thống 
máy tính đầy đủ, thư viện có 5 máy tính hỗ trợ khai thác tài nguyên số; được nhà 
nước quan tâm qua chương trình sóng và máy tính cho em hỗ trợ cho các em học 
sinh nghèo có điều kiện sở hữu điện thoại thông minh. 
 + Hệ thống mạng, wifi được phủ kín trường học tạo điều kiện cho học sinh 
kết nối internet mọi lúc, mọi nơi.
 8 
 + Các phong trào, cuộc thi trực tuyến do đoàn thanh niên và nhà trường tổ 
chức tạo điều kiện các em trải nghiệm, sử dụng các phần mềm, công nghệ số từ đó 
từng bước nâng cao năng lực, kĩ năng sử dụng công nghệ thông tin. 
 + Hầu hết HS ở lứa tuổi nhạy bén với công nghệ, nếu được hướng dẫn đúng 
cách các em nhanh bắt nhịp được các xu hướng công nghệ mới. 
- Khó khăn 
 + Do đa số học sinh ở trọ, xa gia đình nên không có người quản lí nên HS chưa 
biết cách phân phối thời gian học tập và vui chơi hợp lí, thường sử dụng điện thoại 
để giải trí trở thành thói quen. 
 + Hiểu biết về khai tài nguyên số, công nghệ số còn rất sơ sài nên học sinh 
chưa biết cách sử dụng và khai thác đúng cách để hỗ trợ học tập. 
 + Đa số học sinh là người dân tộc thiểu số, điều kiện kinh tế còn rất nhiều khó 
khăn nên, trình độ dân trí thấp nên các em chưa được tiếp cận nhiều với các công 
nghệ, phần mềm hỗ trợ học tập, phụ huynh chưa biết cách hướng dẫn cho con sử 
dụng. 
 + Thầy cô chưa thường xuyên tạo điều kiện cho HS hoạt động nhiều trên các 
nền tảng công nghệ trong quá trình học tập. 
 Vấn đề trước mắt là cần tạo điều kiện hơn nữa để học sinh từng bước tiếp cận 
và làm quen với các phần mềm, công nghệ hỗ trợ học tập để hình thành thói quen, học sinh sử dụng, khai thác các phần mềm, công nghệ số để tạo cho các em thói 
quen sử dụng công nghệ trong học tập từ đó hình thành và phát triển cho các em 
năng lực CNTT, tư duy, sáng tạo, vận dụng kiến thức đã hỏi để giải quyết vấn đề 
trong thực tiễn,theo kịp xu thế của thời đại công nghệ 4.0. 
 Vì vậy tôi nghiên cứu giải pháp sử dụng công nghệ số tổ chức hoạt động luyện 
tập không chỉ với môn hóa học mà còn có thể áp dụng cho nhiều môn khác như toán, 
vật lí, sinh học, địa lí,cũng là một tài liệu cho các đồng nghiệp khác tham khảo, 
đồng thời tạo điều kiện cho HS được trải nghiệm nhiều hơn với các phần mềm, ứng 
dụng học tập. 
III. ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ SỐ DẠY HỌC PHÁT TRIỂN PHẨM CHẤT 
NĂNG LỰC CHO HỌC SINH TRƢỜNG THPT KỲ SƠN QUA HOẠT ĐỘNG 
LUYỆN TẬP TRONG CHƢƠNG TRÌNH HÓA HỌC 10 
3.1. Ứng dụng công nghệ số tổ chức trò chơi trong hoạt động luyện tập 
3.1.1. Khái quát sử dụng trò chơi trong dạy học 
 Để nâng cao chất lượng giảng dạy, hướng tới phát triển phẩm chất, năng lực 
đáp ứng mục tiêu chương trình giáo dục phổ thông 2018 thì người giáo viên phải biết 
vận dụng và phối hợp các phương pháp dạy học tích cực. Trong quá trình 
 10 
giảng dạy biết áp dụng linh hoạt các biện pháp và kĩ thuật dạy học như làm việc 
nhóm, dạy học theo dự án, sơ đồ tư duy, kĩ thuật KWL, khăn trải bàn, tia chớp, động 
não, trò chơinhằm tạo hứng thú, phát huy tính tích cực, chủ động, tự tin... của học 
sinh. Bằng thực tế giảng dạy và qua cuộc khảo sát về hình thức học tập mà học sinh 
hứng thú nhất cho thấy, rất nhiều học sinh thích thú với phương pháp dạy học thông 
qua hình thức trò chơi. 
 Phương pháp dạy học tích cực trò chơi là phương pháp giáo viên thông qua 
việc tổ chức các trò chơi liên quan đến nội dung bài học, có tác dụng phát huy tính 
tích cực nhận thức, gây hứng thú học tập cho học sinh. Qua trò chơi, học sinh tiếp 
thu kiến thức một cách nhẹ nhàng, tự nhiên, đồng thời qua trò chơi phát triển sự tự 
giác, tự chủ của học sinh. 
 Sử dụng trò chơi trong dạy học góp phần đổi mới phương pháp dạy học nhằm 
phát huy tính tích cực, chủ động và sáng tạo của học sinh, tăng cường hoạt động cá 
nhân phối hợp giao lưu, hình thành và rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào 
thực tiễn. 
 Học trong quá trình vui chơi là quá trình lĩnh hội tri thức vốn sống một cách 
nhẹ nhàng, tự nhiên không gò bó phù hợp với đặc điểm tâm sinh lí của học sinh. Học 
tập bằng trò chơi sẽ khơi dậy hứng thú tự nguyện, làm giảm thiểu sự căng thẳng thần 
kinh ở các em. Trong lúc chơi tinh thần của học sinh thường rất thỏa mái nên khả 
năng tiếp thu kiến thức trong lúc chơi sẽ tốt hơn, hoặc sau khi chơi cũng sã tốt hơn. 
Trò chơi dạy học giúp xua đi lỗi lo âu nặng nề của việc học cho học sinh, giúp gắn 
kết tình cảm giữa HS với HS, giữa HS với GV. 
- Các bước tổ chức dạy học thông qua trò chơi: 
Bƣớc 1: Chuẩn bị.