Sáng kiến kinh nghiệm Tổ chức một số trò chơi toán học nhằm gây hứng thú học tập cho học sinh Lớp 5

 những tri thức toán học một cách dễ dàng; kiến thức sẽ được củng cố, khắc sâu một 
cách vững chắc, tạo cho các em niềm say mê, hứng thú trong học tập, trong việc 
làm. Khi chúng ta đưa ra được các trò chơi toán học một cách thường xuyên, khoa 
học thì chắc chắn chất lượng dạy học môn toán sẽ ngày càng được nâng cao.
 Chính vì những lý do nêu trên, cộng với những kinh nghiệm giảng dạy của bản 
thân trong những năm qua. Nhằm giúp học sinh khắc sâu được những kiến thức đã 
học, biết vận dụng vào trong đời sống thực tế hàng ngày tôi mạnh dạn chọn viết 
sáng kiến kinh nghiệm về: “Tổ chức một số trò chơi toán học nhằm gây hứng 
thú học tập cho học sinh lớp 5”.
 + Điểm mới của đề tài:
 Góp phần đổi mới phương pháp dạy học môn Toán ở Tiểu học theo phương 
hướng phát huy tính tích cực, chủ động và sáng tạo của học sinh, tăng cường hoạt 
động cá thể phối hợp với học tập giao lưu. Hình thành và rèn luyện kỹ năng vận 
dụng kiến thức vào thực tiễn.
 Góp phần gây hứng thú học tập môn Toán cho học sinh, một môn học được 
coi là khô khan và khó khăn, thì việc đưa ra trò chơi toán học nhằm để các em học 
mà chơi, chơi mà học. Trò chơi toán học không những chỉ giúp các em lĩnh hội 
được tri thức mà còn giúp các em củng cố và khắc sâu các tri thức đó. 
 Tôi chọn đề tài nghiên cứu này nhằm giúp học sinh nắm kiến thức môn Toán 
ngày càng vững vàng hơn, hăng say trong các giờ học toán, nâng cao chất lượng 
giảng dạy và làm nền tảng vững chắc cho các lớp trên.
 Điểm mới trong việc nghiên cứu và áp dụng đề tài này là sự lựa chọn các trò 
chơi dạy học toán phù hợp với đối tượng học sinh của lớp qua từng dạng bài, một 
sáng kiến mang tính mới mẻ mà từ trước tới nay ít được vận dụng hoặc có vận 
dụng thì cũng đang dừng lại mang tính hình thức, chưa thực sự mang lại hiệu quả 
cao.
 2 khác tổ chức trò chơi sao cho học sinh tiếp xúc cảm thấy hấp dẫn và thích thú thì 
phụ thuộc hoàn toàn vào công tác tổ chức của người giáo viên. Đặc điểm về tư duy 
của học sinh tiểu học chủ yếu là tư duy trực quan, vật thật hay thông qụa những 
hành động cụ thể để hình thành khái niệm, kiến thức, kỹ năng. Học sinh tiểu học rất 
dễ xúc động và thích tiếp xúc với mọi sự vật, hiện tượng nào đó nhất là những sự 
vật, hiện tượng gây cảm xúc mạnh.
 Năm học 2020 - 2021 tôi được phân công giảng dạy lớp 5 1. Tổng số học sinh 
của lớp là 31 em, có 18 em nữ. Ngay từ đầu năm học mới, sau khi nhận lớp tôi đã 
bắt tay ngay vào khảo sát, tìm hiểu về tình hình và chất lượng học tập học sinh. 
 Kết quả khảo sát môn Toán đầu năm học như sau:
 Thời điểm (Điểm 9 -10) (Điểm 7- 8) (Điểm 5- 6) (Điểm 1- 4)
 TSHS
 KS SL % SL % SL % SL %
 Đầu năm học
 (Tháng 31 8 25,8% 10 32,3% 9 29,0% 4 12,9%
 9/2020)
 Qua kết quả trên, tôi nhận thấy rằng: Chất lượng học tập của các em còn thấp, 
số lượng học sinh khá giỏi ít, số học sinh yếu còn chiếm tỷ lệ khá cao. Trong giờ 
học các em học còn uể oải, nắm kiến thức còn chậm khiến giáo viên phải mất nhiều 
thời gian.
 Từ thực trạng trên, để công việc đạt hiệu quả tốt hơn, giúp các em có hứng 
thú trong học tập, nâng cao chất lượng giáo dục trong nhà trường. Tôi đã mạnh dạn 
cải tiến nội dung, phương pháp trong giảng dạy, đưa những kiến thức được coi là 
khô khan của môn toán thành những trò chơi học tập nhằm mục đích giúp các em 
học mà chơi, chơi mà học. Trò chơi toán học không những chỉ giúp các em lĩnh hội 
được tri thức mà còn giúp các em củng cố và khắc sâu các tri thức đó. Vì vậy tôi 
nhận thấy rằng đưa trò chơi vào giờ học toán ở tiểu học là cần thiết, nhất là trong 
giờ học toán của lớp 5.
 4 Trò chơi học tập rèn luyện kỹ năng, kỹ xảo, thúc đẩy hoạt động trí tuệ, nhờ 
sử dụng trò chơi học tập mà quá trình dạy học trở thành một hoạt động vui và hấp 
dẫn hơn, cơ hội học tập đa dạng hơn.
 Trò chơi không chỉ là phương tiện mà còn là phương pháp giáo dục.
 2.2.2. Cách tổ chức trò chơi trong môn Toán lớp 5:
 Để trò chơi góp phần mang lại hiệu quả cao trong giờ học, khi tổ chức và
 thiết kế trò chơi phải đảm bảo những nguyên tắc sau:
 a. Thiết kế trò chơi toán học sao cho phù hợp với nội dung từng bài học:
 Tổ chức trò chơi học tập để dạy môn toán nói chung và môn toán lớp 5 nói 
riêng, chúng ta phải dựa vào nội dung bài học, điều kiện thời gian trong mỗi tiết 
học cụ thể để đưa ra các trò chơi cho phù hợp. Song muốn tổ chức được trò chơi 
trong dạy toán có hiệu quả cao thì đòi hỏi người giáo viên phải có kế hoạch chuẩn 
bị chu đáo, tỉ mỉ, cặn kẽ và đảm bảo các yêu cầu sau:
 + Trò chơi mang ý nghĩa giáo dục
 + Trò chơi phải nhằm mục đích củng cố, khắc sâu nội dung bài học.
 + Trò chơi phải phù hợp với tâm sinh lí học sinh lớp 5, phù hợp với khả năng 
người hướng dẫn, sự chuẩn bị của GV và cơ sở vật chất của nhà trường.
 + Hình thức tổ chức trò chơi phải đa dạng, phong phú.
 + Trò chơi phải được chuẩn bị chu đáo.
 + Trò chơi phải gây được hứng thú đối với học sinh.
 * Cấu trúc của trò chơi học tập:
 + Tên trò chơi
 + Mục đích: Nêu rõ mục đích của trò chơi nhằm ôn luyện, củng cố kiến thức, kỹ 
năng nào. Mục đích trò chơi sẽ quy định hành động trò chơi được thiết kế trong trò 
chơi.
 + Đồ dùng, trò chơi: Mô tả đồ dùng, đồ chơi được sử dụng trong Trò chơi học 
tập.
 6 Học sinh mỗi đội 5 mảnh bìa (Có kích thước 10 x 15 cm) trong mỗi mảnh bìa có 
ghi các số thập phân, phân số lớn bé khác nhau. (mỗi đội 5 em)
 Thời gian chơi: 3 phút
 Cách chơi: Hai đội trưởng lên nhận bìa của tổ và phát bìa cho mỗi bạn ở đội 
mình. Giáo viên yêu cầu hai đội quan sát, tự so sánh các số vừa nhận trong nhóm 
với nhau (trong 1, 2 phút ). Khi GV hô hiệu lệnh và giơ 2 lá cờ trên 2 tay về hai 
phía (sang ngang) yêu cầu các em nghe, giơ biển lên cao và xếp mỗi đội một hàng 
ngang, bắt đầu từ GV. Khi thầy đưa 2 lá cờ song song về phía trước các em tập hợp 
hàng dọc. 
 Giáo viên bắt đầu hô các cách khác nhau như: “Tập hợp theo thứ tự từ bé đến 
 lớn”; “Tập hợp theo thứ tự từ lớn đến bé” sau hai ba lần thi thay đổi các biển giữa 
hai đội.
 Ban thư ký ghi kết quả và tổng hợp điểm. Mỗi lần xếp hàng đúng thứ tự, nhanh, 
không ồn ào, xô lấn, làm lộn xộn, ghi 10 điểm. Xếp chậm, không thẳng hàng, mất 
trật tự trừ 2 điểm . Đội nào xếp sai không ghi điểm. Sau 3 phút kết thúc trò chơi đội 
nào nhiều điểm sẽ thắng cuộc .
* Trò chơi 2: Ai đúng?- Ai sai? (Áp dụng cho các tiết học: Số thập phân; Đọc, 
viết số thập phân)
 Mục đích: Nắm vững cách đọc, cách viết, cấu tạo số thập phân.
 Chuẩn bị: GV chuẩn bị cho mỗi đội 10 tờ giấy khổ A 4 để trắng, 5 bút dạ. GV 
phát cho mỗi em 2 tờ giấy và 1 bút dạ (chuẩn bị vào 1 tờ, ghi cách đọc của đội bạn 
vào 1 tờ). Mỗi đội 5 em học sinh lên bảng đứng thành 1 hàng. Hai đội “bốc thăm” 
giành quyền đọc trước.
 Thời gian chơi: 3 - 5 phút
 Cách chơi: GV cho hai đội chuẩn bị 2 phút, 5 em sẽ bàn nhau và mỗi em viết 
sẵn một số thập phân bất kỳ vào một mặt của tờ giấy (viết to để ở dưới lớp cũng 
nhìn thấy rõ; ghi cách đọc ở trên bằng chữ nhỏ, khi cầm giơ lên đối phương không 
nhìn thấy). Mặt còn lại ghi cách đọc một số nào đó, cũng ghi cách viết ở góc trên 
 8 Yêu cầu cả đội nhảy lò cò, vừa hát vừa vỗ tay cùng cả lớp: “Nhảy lò cò cho cái 
giò nó khoẻ, đi xen kẽ cho nó khoẻ cái giò”. Khi giáo viên hô “Tìm bạn! tìm bạn!” 
các em phải nhanh chóng tìm và chạy về với bạn đeo thẻ có kết quả hoặc phép tính 
tương ứng với thẻ của mình. Những ai tìm đúng, tìm nhanh bạn mình nhất thì ghi 
được 10 điểm. Bạn nào tìm sai thì phải tự nhẩm lại để tìm đúng bạn mình. Sau một 
lượt giáo viên đổi thẻ lẫn lộn, sau đó cho các em tiếp tục chơi hoặc nhóm khác chơi 
* Trò chơi 4: Gà mẹ tìm con (Áp dụng cho các tiết học: cộng trừ, nhân, chia phân 
số, số thập phân)
 Mục đích: Củng cố các phép tính phân số, số thập phân.
 Chuẩn bị: 5 con gà mẹ làm bằng bìa cứng có ghi phép tính. 5 con gà con làm 
bằng bìa cứng có ghi kết quả tính.
 Thời gian chơi: 3-5 phút
 Cách chơi: Tổ chức cho HS chơi cá nhân. Gọi 10 HS xung phong lên chơi: 5 
em cầm 5 con gà mẹ, 5 em cầm 5 con gà con. Yêu cầu HS cầm gà mẹ tìm đúng gà 
con của mình (sao cho phép tính trên mình gà mẹ tương ứng với kết quả tính trên 
mình gà con.). Cặp nào tìm đúng, nhanh nhất sẽ thắng cuộc. Cặp nào tìm sai sẽ bị 
phạt và nhảy lò cò.
 * Trò chơi 5: “Ai nhanh, ai đúng” (Áp dụng cho các tiết học: Bảng đơn vị đo độ 
dài, Bảng đơn vị đo khối lượng, Bảng đơn vị đo diện tích, Xăng - ti- mét khối, Đề- 
xi-mét khối)
 Mục đích: Giúp HS nắm vững mạch kiến thức về đo đại lượng
 Chuẩn bị: 2 bút dạ, 2 tờ giấy khổ lớn (ví dụ ghi nội dung như sau): 
 Đúng ghi Đ, sai ghi S vào ô trống
 a. 6090 kg = 6 tấn 9 kg
 b. 2kg 326g = 2326g
 c. 354dm = 3m 54 dm
 d. 2010m2 = 20dm2 10m2
 e. 29dm2 = 2m2 9dm2 
 10 4. Muốn tính diện tích hình thang
 Đáy lớn, đáy bé ta mang......vào
 Rồi đem ....với chiều cao
 ......lấy nửa thế nào cũng ra.
 5. Một hình lập phương có độ dài cạnh 5cm .
 Bạn A nói: Diện tích xung quanh hình lập phương bằng 125 cm2 
 Bạn B nói: 125 cm2 là diện tích toàn phần của hình lập phương. 
Theo bạn ai nói đúng? ai nói sai? vì sao? 
 6. Em hãy điền những từ thích hợp vào chỗ chấm của 2 câu thơ sau: Nói về công 
thức tính Vận tốc
 Trên đường kẻ chậm với người mau.
 Hai kẻ đồng chiều muốn gặp nhau.
 Vận tốc đôi bên .
 chia với khó chi đâu.
 9cm
 7. Hình bên tên gọi là gì ? 6cm 
 Chu vi, diện tích em thì tính mau? 
 Thời gian chơi: 3 - 5 phút
 Cách chơi: Chơi thi đua giữa cá nhân. Học sinh xung phong lên hái hoa và đọc 
to, rõ ràng nội dung câu hỏi cho cả lớp cùng nghe sau đó mới trả lời kết quả. Nếu 
bạn hái hoa trả lời chính xác, diễn đạt trôi chảy, gọn gàng, các bạn ở dưới lớp vỗ 
tay thật to để cổ vũ cho bạn. Nếu bạn trả lời đúng kết quả nhưng diễn đạt chưa 
mạch lạc, thì lớp vẫn vỗ tay khuyến khích bạn song nhỏ và ngắn hơn. Nếu bạn trả 
lời sai giáo viên gợi ý vẫn không trả lời được thì phải nhảy cò cò về chỗ. 
 2.2.4. Hiệu quả từ việc tổ chức các trò chơi Toán học:
 Ngoài những trò chơi đã giới thiệu ở trên, tôi còn tìm tòi, sáng tạo một số trò 
chơi phục vụ cho một số môn học khác. Việc sáng tạo tổ chức các trò chơi tuy vất 
 12 trước thì kết quả trên là rất đáng mừng. Điều đó cho thấy những cố gắng đổi mới 
trong phương pháp dạy học của tôi đã có kết rất tốt. 
 III. KẾT LUẬN
 3.1.Ý nghĩa của Đề tài:
 Trò chơi học tập là một loại hình hoạt động vui chơi có nhiều tác dụng trong 
các giờ học của học sinh tiểu học. Trò chơi học tập tạo ta không khí vui tươi, hồn 
nhiên, sinh động trong giờ học. Nó còn kích thích được trí tưởng tượng, tò mò, ham 
hiểu biết ở trẻ.
 Với những kinh nghiệm trên tôi đã góp phần nâng cao chất lượng của giờ dạy 
học toán nói riêng và chất lượng giáo dục nói chung. Đồng thời tạo sự say mê hứng 
thú cho học sinh khi học toán và từ đó học sinh ngày càng yêu thích môn toán hơn 
thông qua các trò chơi học tập.
 Tổ chức tốt trò chơi học tập không chỉ làm cho các em hứng thú hơn trong
 học tập mà còn giúp các em tự tin hơn, có được cơ hội tự khẳng định mình và tự 
đánh giá nhau trong học tập.
 Việc tổ chức trò chơi trong các giờ học toán là vô cùng cần thiết. Song không 
nên quá lạm dụng phương pháp này, ở mỗi giờ học ta chỉ nên tổ chức cho các em 
chơi từ 1 đến 2 trò chơi trong khoảng từ 3 đến 5 phút. Do vậy người giáo viên cần 
có kỹ năng tổ chức, hướng dẫn các em thực hiện các trò chơi thật hợp lý và đồng 
bộ, phát huy được tối đa vai trò của học sinh.
 Khi tổ chức trò chơi học tập nói chung và môn toán lớp 5 nói riêng, chúng ta 
phải dựa vào nội dung bài học, vào điều kiện cơ sở vật chất của trường, thời gian 
trong từng tiết học mà lựa chọn hoặc thiết kế các trò chơi cho phù hợp. Song để tổ 
chức được trò chơi toán học có hiệu quả đòi hỏi mỗi người giáo phải có kế hoạch, 
chuẩn bị thật chu đáo cho mỗi trò chơi.
 14