Sáng kiến kinh nghiệm Một số giải pháp nhằm tạo hứng thú, phát huy tính tích cực và sáng tạo cho học sinh tiểu học khối Lớp 2 trong học tập môn Âm nhạc ở trường tiểu học Phạm Hùng (bộ sách Chân trời sáng tạo)

 CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
 Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
 Hòa Thành, ngày 01 tháng 3 năm 2023
 BÁO CÁO
 TÓM TẮT NỘI DUNG SÁNG KIẾN
- Tên cá nhân thực hiện: Trần Thị Hồng Thắm.
- Thời gian đã được triển khai thực hiện: Từ ngày: 06/9/2022 đến ngày: 
10/02/2023
1. Sự cần thiết, mục đích của việc thực hiện sáng kiến:
 Sáng kiến giúp người giáo viên áp dụng được nhiều phương pháp mới 
trong quá trình dạy học.
 Nhằm giáo dục học sinh một cách toàn diện về mọi mặt, góp phần nâng 
cao chất lượng giảng dạy Âm nhạc.
2. Mô tả sáng kiến:
 Sáng kiến là một số phương pháp giúp người giáo viên sử dụng linh hoạt 
các phương pháp đổi mới trong giảng dạy theo hình thức “Thầy chủ đạo- Trò chủ 
động”. Việc rèn khả năng cảm thụ âm nhạc cho các em nhằm giúp các em tự tin 
hơn khi học hát, khi tham gia biểu diễn văn nghệ. Giúp các em đọc nhạc chính 
xác hơn. Giáo dục toàn diện văn thẩm mỹ cho học sinh khi tham gia học tập.
3. Phạm vi triển khai thực hiện:
 - Học sinh khối lớp 2 trường tiểu học Trường Phạm Hùng: lớp 2A, 2B, 
2C, 2D.
4. Tính mới của sáng kiến:
 - Kinh nghiệm đưa ra những giải pháp thích hợp để giúp học sinh nâng 
cao khả năng cảm thụ âm nhạc. Nhằm giúp học sinh hứng thú trong học tập, có 
nhiều niềm vui khi học hát, say mê nghe ca nhạc. Giáo dục năng lực cảm thụ âm 
nhạc, kích thích tiềm năng nghệ thuật, làm cho đời sống tinh thần của trẻ thêm 
phong phú. Tiến đến phát triển trí tuệ, thẩm mỹ, giáo dục toàn diện nhân cách cho 
học sinh tiểu học. I.MỞ ĐẦU
1. Tên sáng kiến:
MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM TẠO HỨNG THÚ, PHÁT HUY TÍNH TÍCH 
CỰC VÀ SÁNG TẠO CHO HỌC SINH TIỂU HỌC KHỐI LỚP 2 TRONG 
HỌC TẬP MÔN ÂM NHẠC Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC PHẠM HÙNG
2. Sự cần thiết, mục đích của việc thực hiện sáng kiến:
 Trong Chương trình giáo dục phổ thông 2018, giáo dục Âm nhạc tạo cơ 
hội cho học sinh được trải nghiệm và phát triển năng lực âm nhạc - biểu hiện của 
năng lực thẩm mĩ với các thành phần sau: thể hiện âm nhạc, cảm thụ và hiểu biết 
âm nhạc, ứng dụng và sáng tạo âm nhạc; góp phần phát hiện, bồi dưỡng những 
học sinh có năng khiếu âm nhạc. Đồng thời, thông qua nội dung các bài hát, các 
hoạt động âm nhạc và phương pháp giáo dục của nhà sư phạm, giáo dục âm nhạc 
góp phần phát triển ở học sinh các phẩm chất yêu nước, nhân ái, chăm chỉ, trung 
thực, trách nhiệm, cùng các năng lực tự chủ và tự học, giao tiếp và hợp tác, giải 
quyết vấn đề và sáng tạo để trở thành những công dân phát triển toàn diện về 
nhân cách, hài hoà về thể chất và tinh thần.
 Sáng kiến là một phương pháp mới và là những kinh nghiệm quý báo của 
người viết sáng kiến, những kinh nghiệm này được ghi nhận lại từ thực tế giảng 
dạy và nó còn là cả một bề dày kinh nghiệm từ nhiều năm trong sự nghiệp trồng 
người của người trực tiếp giảng dạy bộ môn năng khiếu Âm nhạc. Bên cạnh đó 
là sự học hỏi trao dồi không ngừng nghỉ của người dạy bộ môn đặc thù này. Từ 
đó người giáo viên vận dụng sáng kiến của mình trong giảng dạy bộ môn Âm 
nhạc, phù hợp với tình hình, trình độ của học sinh trường mình giảng dạy nhằm 
giáo dục học sinh một cách toàn diện về mọi mặt, góp phần nâng cao chất lượng 
bộ môn Âm nhạc.
 Chúng ta biết rằng, bất kỳ làm việc gì nếu có hứng thú thì sẽ dễ đạt đến 
thành công, đặc biệt là đối với học sinh tiểu học do đặc điểm tâm sinh lý của lứa 
tuổi các em. Nếu thích thú thì các em sẽ làm tốt, sẽ trở nên hào hứng hơn, thoải 
mái hơn và tất nhiên sẽ dễ dàng lĩnh hội kiến thức. Hứng thú trong học tập nhằm tiểu học khối lớp 2 trong học tập môn Âm nhạc ở trường tiểu học Phạm Hùng”.
3. Đối tượng nghiên cứu :
 - Học sinh khối 2 trường tiểu học Phạm Hùng.
4. Phạm vi nghiên cứu:
 Nội dung chương trình, tài liệu sách giáo khoa, giáo trình giảng dạy môn 
âm nhạc Lớp 2.
 Hình thức và thể loại bao gồm: tập hát, tập đọc, nghe nhạc, thường thức 
âm nhạc... trong chương trình âm nhạc lớp 2. Tập dượt các chương trình văn nghệ 
nhân các ngày lễ, tham gia các hội thi âm nhạc như “ Tài năng nhí”.
5. Phương pháp nghiên cứu:
 Để làm được những điều đã nêu trên thì ngay từ đầu năm tôi đã lập ra 
những việc cần làm trong năm học, tìm ra những biện pháp nhằm tạo mọi điều 
kiện cho các em có được sự ham thích, niềm đam mê âm nhạc qua các phương 
pháp sau:
 - Phương pháp trực quan: Qua phương pháp này tôi sẽ tìm ra được các em 
có tinh thần say mê ca hát, tự tin khi hát trước đông người.
 - Phương pháp nghiên cứu tài liệu, giáo trình: Đọc tài liệu giáo trình giúp 
tôi bổ sung kiến thức về chuyên môn, từ đó sẽ tìm ra phương pháp tốt nhất để 
truyền đạt kiến thức cho các em.
 - Phương pháp kiểm tra đánh giá: Kiểm tra kết quả học tâp của học sinh 
trước và sau khi áp dụng sáng kiến.
 - Tổng kết kinh nghiệm qua thực tế giảng dạy các lớp được phân công. ngoài việc phải nắm vững kiến thức chuyên môn, vận dụng linh hoạt các phương 
pháp mới phù hợp với bài học và cần hiểu hơn về đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi 
của các em học sinh tiểu học.
 - Xuất phát từ thực trạng giảng dạy Âm nhạc cho học sinh ở lứa tuổi Tiểu 
học. Vấn đề học và kết quả học tập của các em là hết sức quan trọng, điều đó 
không chỉ phụ thuộc vào chương trình giảng dạy phù hợp mà còn phụ thuộc vào 
phương pháp truyền thụ của người thầy. Hơn nữa còn phụ thuộc vào ý thức học 
tập của các em cùng với sự quan tâm chăm sóc, tạo điều kiện của gia đình và toàn 
thể xã hội.
 - Như chúng ta đã biết, âm nhạc là một môn học mang tính nghệ thuật cao, 
nó khác rất nhiều so với môn học khác, tuy nó không đòi hỏi sự chính xác một 
cách tuyệt đối như những con số nhưng lại đòi hỏi người học phải có sự yêu thích, 
sự đam mê thậm chí là một chút cái gọi là “năng khiếu”, điều này không phải học 
sinh nào cũng có được. Học Âm nhạc mang đến cho học sinh những phút giây 
thư giãn, thoải mái, học mà chơi, chơi mà học. Thông qua những câu nhạc, những 
lời ca, Âm nhạc giúp các em nhận thức những hình tượng âm thanh, giai điệu, 
kích thích cảm xúc của các em, giúp các em cảm thụ những giai điệu qua từng 
bài nhạc, từng câu nhạc.
 - Vậy làm thế nào để các em có một sự yêu thích, hứng thú, phát huy được 
tính tích cực và sáng tạo trong học tập? Để các em có hứng thú trong học tập, 
người giáo viên cần tạo cho các em có một tâm trạng thoải mái, tích cực, phấn 
khởi, một hứng thú tràn đầy khi học âm nhạc. Từ đó các em sẽ bộc lộ được tính 
sáng tạo hơn trong các hoạt động trên lớp. Để làm được việc đó, một trong nhiều 
yếu tố quan trọng là người giáo viên phải truyền tải chính xác các kiến thức về 
âm nhạc. Là giáo viên được bồi dưỡng chuyên ngành âm nhạc, qua thời gian trực 
tiếp giảng dạy bộ môn, bản thân ít nhiều đã đúc kết được những kinh nghiệm 
trong công tác, tôi nhận thấy thực tế các em còn rụt rè, ngại ngần, giọng hát còn 
non nớt, chưa mạnh dạn chia sẻ ý kiến cá nhân. Đứng trước những hạn chế thực 
tại, tôi xin đưa ra một số kinh nghiệm hướng dẫn các em học tập khá hiệu quả mà tiết tấu các bài hát, các tác phẩm âm nhạc được nghe.
 - Sau khi nhận lớp và khảo sát chất lượng đầu năm học: 2022-2023, tôi 
nhận thấy khả năng cảm thụ môn Âm nhạc được đánh giá như sau:
 - Tổng số học sinh : 54/133 em
 Khả năng cảm thụ âm nhạc Số lượng Tỉ lệ Ghi chú
 Lớp 2A 14/34 41,17%
 Lớp 2B 13/34 38,23%
 Lớp 2C 13/33 39,4%
 Lớp 2D 14/32 43,75%
 Tổng cộng 54/133 40,6%
Như vậy, chất lượng cảm thụ âm nhạc còn thấp. Các em chưa say mê học âm 
nhạc.
3. Giải pháp thực hiện:
 - Để có một tiết học nhạc hiệu quả, gây hứng thú cho học sinh, trước tiên 
người giáo viên phải xây dựng nề nếp học tập ngay từ bài học đầu tiên. Cụ thể 
như xác định thái độ, ý thức học tập của các em đối với môn Âm nhạc. Bên cạnh 
đó, người giáo viên cần nắm vững các phương pháp và các bước trong giảng dạy 
để truyền thụ lại cho các em các kiến thức của bài học cũng như phát triển các kỹ 
năng đã có của các em một cách tốt nhất.
3.1. Giải pháp 1: Vận dụng linh hoạt các phương pháp, kĩ thuật dạy học
a. Vận dụng một số phương pháp, kĩ thuật dạy học phát triển phẩm chất và 
năng lực học sinh
 - Trong quá trình tham gia tập huấn Chương trình giáo dục phổ thông 
2018, tôi được tập huấn rất kĩ về các phương pháp, kĩ thuật dạy học phát triển 
phẩm chất và năng lưc học sinh. Tôi đã ứng dụng vào trong quá trình giảng dạy 
môn Âm nhạc với nhiều phương pháp như: Phương pháp dạy học hợp tác; phương 
pháp thực hành, luyện tập; phương pháp trò chơi; phương pháp trực quan; phương 
pháp dùng lời...Và một số kĩ thuật dạy học như: Kĩ thuật động não; kĩ thuật chia - Sau khi thực hành đọc nốt theo kí hiệu bàn tay và đọc chữ tiết tấu thì các em sẽ 
thực hành đọc bài đọc nhạc theo yêu cầu của sách giáo khoa.
- Bên cạnh phương pháp Kodály giúp các em dễ dàng nhớ quan hệ cao thấp giữa 
các nốt cũng như quan hệ quãng giữa các âm cơ bản khi xướng âm thì khi ghép 
lời ca vào để hoàn chỉnh bài tập đọc nhạc phương pháp Orff-Schulwerk sẽ giúp 
các em hứng thú hơn trong việc gõ đệm theo nhịp hoặc phách bằng các nhạc cụ 
thông thường. Thay vào đó là bộ gõ cơ thể.
 ➢ Bộ gõ cơ thể (Body Percussion) 
- Bộ gõ cơ thể là một công cụ dạy học âm nhạc của phương pháp Orff- 
Schulwerk. - Vỗ chân (Tapping) (bao gồm chân trái, chân phải hoặc cả hai), âm thanh 
phát ra bởi sự tác động một lực từ tay vào vùng đầu gối ở chân và tạo ra âm thanh. 
 - Vỗ tay (Clapping), âm thanh phát ra bởi sự tác động của hai tay chạm vào 
lòng bàn tay để tạo ra âm thanh. 
 - Búng ngón tay (Snapping) (bao gồm tay trái, tay phải hoặc cả hai), âm thanh 
phát ra bởi tác động của các ngón tay khi chụm vào nhau, búng và tạo ra âm 
thanh. 
 - Ngoài những động tác cơ bản thì học sinh có thể sáng tạo nhiều hơn những 
động tác khác dựa vào những động tác cơ bản để áp dụng vào bài tập đọc nhạc 
cũng như những bài hát mà các em được học. 
 ➢ Vận động và cảm thụ âm nhạc 
 - Là một công cụ dạy học âm nhạc của phương pháp Dalcroze. 
Vận động và cảm thụ âm nhạc là một hoạt động gắn liền với nghe nhạc. Thông 
qua hoạt động nghe nhạc, học sinh có thể bắt chước, mô phỏng hoặc sáng tạo các 
vận động cho riêng mình; từ đó phát triển tai nghe âm nhạc và năng lực cảm thụ 
âm nhạc.
 Đây là công cụ dạy học hiệu quả nhất của phương pháp Dalcroze và được phổ 
biến ở rất nhiều quốc gia. 
- Đặc điểm âm nhạc của vận động và cảm thụ âm nhạc: Nghe, vận động và cảm 
thụ âm nhạc đối với học sinh không diễn ra một cách thụ động mà cần đặt trong 
môi trường vận động để học sinh có thể hoà mình trải nghiệm và cảm thụ âm 
nhạc một cách tích cực. Các bước tiến hành hoạt động dạy học nội dung này bao 
gồm: Nghe, quan sát, khám phá, cảm nhận; mô phỏng, bắt chước; phản ứng, tái 
tạo; tư duy, sáng tạo. khoảng một, hai phút, giáo viên cũng có thể chọn bản nhạc hay, nhịp điệu mạnh 
mẽ, trẻ trung để lôi cuốn hoặc các bản nhạc gần với nội dung tiết học để mở đầu 
cho một tiết học. Từ việc nghe nhạc sẽ thuận lợi cho việc dẫn dắt vào bài học. 
Bên cạnh đó, giáo viên có thể dùng hình ảnh minh hoạ nội dung của bài hát cho 
học sinh nhận biết để giới thiệu vào bài, có thể sử dụng trò chơi giải ô chữ hoặc 
sử dụng những đoạn nhạc đã được xử lí làm méo tiếng và cho các em nghe để 
đoán bài hát. Khuyến khích học sinh lên bảng biểu diễn bài hát đã học ở tiết trước, 
nhận xét, động viên, khích lệ học sinh kịp thời. Và hơn hết, để tránh sự căng thẳng 
khi bắt đầu một tiết học, với thái độ vui vẻ, nét mặt rạng ngời của giáo viên, cử 
chỉ thân mật đối với học sinh sẽ tạo ra không khí lớp vui tươi, thoải mái góp phần 
tạo nên sự hào hứng chung của cả lớp để bước vào bài học mới hiệu quả hơn. 
 3.3. Giải pháp 3: Mạnh dạn thay đổi một cách linh hoạt, sáng tạo trong 
giờ học bài mới. 
 ➢ Luyện thanh đầu giờ: 
- Thông thường học sinh sẽ luyện các mẫu âm Mi- Ma- Mô- Mê để khởi động 
giọng. Tôi mạnh dạn cho học sinh luyện thanh bằng cách bắt chước tiếng kêu của 
các con vật như: Tiếng gà trống gáy, tiếng mèo kêu,...Cũng có thể là một bài hát 
vui tươi theo nguyên âm I- A- O- U. Một trò chơi nho nhỏ nhằm luyện tập cách 
lấy hơi, giữ hơi. Thay đổi này giúp các em thoải mái, hứng thú hơn khi bước vào 
một tiết học mới.
 ➢ Luyện hát: 
 - Trong phần luyện hát, tôi rất chú ý lắng nghe sửa sai cho những cá nhân phát 
âm chưa đúng, xử lí giai điệu còn chênh phô, đặc biệt là trẻ khuyết tật. 
 Phương pháp sửa sai: 
 + Luyện cách phát âm từ bị sai. 
 + Luyện đọc lại ca từ và tiết tấu câu sai. 
 + Tôi hát mẫu hoặc đàn từng câu ngắn kết hợp cử chỉ, hình vẽ để học sinh dễ 
hình dung thực hiện phần giai điệu chính xác. chính xác. 
Ví dụ: Em hãy hát và gõ đệm theo tiết tấu bài Múa vui.
 Thuật ngữ sử dụng trong âm nhạc Thuật ngữ đơn giản
 Gõ đệm theo tiết tấu là gõ vào tất cả Gõ đệm theo tiết tấu là gõ vào các 
 các nốt nhạc có trong bài, đúng trường tiếng có trong bài. Khi hát nhanh thì gõ 
 độ. nhanh, hát chậm gõ chậm. 
 Hát kết hợp vỗ tay theo cặp đôi: Hai học sinh đứng đối diện, vừa hát vừa sáng 
tạo động tác vỗ tay sao cho phù hợp với nhịp điệu và nội dung của bài hát. Hoạt 
động này nhằm nâng cao sự hợp tác và năng lực sáng tạo của học sinh, các em có 
thể nghĩ ra nhiều cách vỗ tay rất độc đáo và hấp dẫn. 
 3.4. Giải pháp 4: Khuyến khích kỹ năng nghe nhạc và phát biểu cảm nhận 
về bài hát 
 Trong học tập, so với bắt chước thì tìm tòi sáng tạo là hình thức cao nhất thể 
hiện tính tích cực học tập của học sinh, giáo viên cần khuyến khích các em mạnh 
dạn nói lên những cảm nhận của mình về môn học, về các bài hát, có thể trình 
bày những ý kiến cá nhân và tư tưởng của mình. Đó là cơ sở để có kĩ năng sáng 
tạo lớn hơn. Giáo viên cần tạo điều kiện để học sinh tự nhận xét, tự đánh giá, tự 
cảm nhận để có thể điều chỉnh cách học theo hướng tích cực. 
Ví dụ: Giáo viên cho học sinh nghe mẫu bài hát “Khăn quàng thắm mãi vai em” 
và đặt một số câu hỏi gợi mở để học sinh nêu cảm nhận của mình.
 - Em hãy cho biết bài hát này có giai điệu như thế nào? Vươi tươi hay nhẹ 
nhàng? Nhanh hay chậm? 
 - Nội dung bài hát nói lên điều gì? 
 - Em hãy nêu cảm nhận của mình về bài hát “Khăn quàng thắm mãi vai em”? 3 - Hát (tt): - Hát (tt) 
 - Đọc Nhạc - Nghe nhạc 
 - Thường thức âm - Thường thức âm 
 nhạc nhạc 
 4 - Hát (tt) - Hát (tt) 
 - Nhạc cụ - Nhạc cụ. 
 Bên cạnh việc sắp xếp các trình tự dạy học, khi soạn kế hoạch bài dạy tôi soạn 
theo khung kế hoạch bài dạy của công văn 2345/BGDĐT – GDTH về việc hướng 
dẫn xây dựng kế hoạch giáo dục của nhà trường cấp tiểu học. Các hoạt động của 
tiết dạy dù thay đổi trình tự thế nào thì nội dung tiết dạy vẫn đảm bảo đầy đủ các 
bước Mở đầu – hình thành kiến thức mới – luyện tập, thực hành - vận dụng, trải 
nghiệm. 
 3.6. Giải pháp 6: Sử dụng phương tiện dạy học, ứng dụng công nghệ thông 
tin 
Một giờ học sinh động, giáo viên không thể không sử dụng phương tiện dạy học. 
Đồ dùng dạy học phổ biến đó là sách giáo khoa, nhạc cụ, tranh ảnh. Các phương 
tiện đó giáo viên phải biết sử dụng một cách phù hợp với nội dung từng bài học. 
Biết minh hoạ một cách độc đáo, thú vị sẽ kích thích hứng thú học tập của các 
em. Theo kinh nghiệm giảng dạy của tôi, nếu chỉ lặp đi lặp lại những kiến thức 
trong sách giáo khoa thì học sinh cũng chưa hứng thú học tập và vai trò của giáo 
viên trên lớp cũng chưa được phát huy. Mặt khác, nếu thoát ly sách giáo khoa 
làm cho học sinh khó nắm được kiến thức cần thiết thì bài giảng dù có hấp dẫn 
sinh động đến mấy cũng không mang lại hiệu quả sư phạm. Vì vậy, người giáo 
viên vừa phải biết kết hợp kiến thức sách giáo khoa và vừa mở rộng kiến thức 
thêm cho các em. Đặc biệt, với môn âm nhạc chú trọng thực hành mà người giáo 
viên dạy nhạc không có nhạc cụ, không biết sử dụng nhạc cụ thì tiết học sẽ trở 
nên nhàm chán, hiệu quả bài dạy không cao.
 Bên cạnh đó, một tiết dạy Powepoint với màu sắc sinh động, những hình ảnh