Sáng kiến kinh nghiệm Kinh nghiệm giúp học sinh Lớp 5 thực hiện tốt bốn phép tính cộng, trừ, nhân, chia số thập phân

 1. TÊN ĐỀ TÀI: 
 KINH NGHIỆM GIÚP HỌC SINH LỚP 5 THỰC HIỆN TỐT
 BỐN PHÉP TÍNH CỘNG, TRỪ, NHÂN, CHIA SỐ THẬP PHÂN
2. ĐẶT VẤN ĐỀ:
 Nếu như môn Tiếng Việt rèn cho học sinh 4 kĩ năng: nghe, nói, đọc, viết để học 
tập và giao tiếp thì môn Toán cũng có vị trí hết sức quan trọng bởi vì nó rèn cho 
học sinh kĩ năng tính toán, suy nghĩ độc lập và khả năng giải quyết vấn đề nảy 
sinh trong học tập và cuộc sống, nhờ đó mà hình thành và phát triển cho học 
sinh các phẩm chất cần thiết và quan trọng của người lao động mới.
 Ở cấp Tiểu học năng lực tư duy và trình độ của học sinh ở từng lớp luôn có sự 
khác nhau. Từ lớp 4, 5 các em đã bắt đầu phát triển tư duy trừu tượng. Muốn 
nhận thức được một sự vật hiện tượng thì các em phải biết đánh giá, nhận xét và 
nghiên cứu sự vật, hiện tượng đó. Môn Toán ở Tiểu học là môn học thường nảy 
sinh ra nhiều tình huống có vấn đề nhiều nhất. Các em muốn giải quyết được 
tình huống đó thì bắt buộc các em phải có một năng lực tư duy nhất định. 
Nhưng thông thường trình độ của các em phát triển không đồng đều, dù các em 
học chung một lớp, một giáo viên giảng dạy, có em nắm bắt kiến thức và xử lí 
rất nhanh nhưng cũng có nhiều em xử lí rất chậm làm cho giáo viên rất khó 
khăn trong khi giảng dạy.
 Rất nhiều thầy cô giáo trong những năm qua, nổ lực giảng dạy và luôn tìm 
kiếm những biện pháp hữu hiệu nhằm giúp học sinh có kĩ năng thực hiện 4 phép 
tính cộng, trừ, nhân, chia số thập phân. Mặc dù học sinh được quan tâm đúng 
mức nhưng vẫn còn nhiều học sinh chưa biết cách tính và chưa thành thạo trong 
việc làm tính, điều đó cho thấy việc hướng dẫn học sinh tính toán và hướng dẫn 
cách làm toán đạt hiệu quả chưa cao. Nhưng với đề tài “Kinh nghiệm giúp học 
sinh lớp 5 thực hiện tốt 4 phép tính cộng, trừ, nhân, chia số thập phân” sẽ giúp 
học sinh khắc phục những hạn chế vừa nêu và giúp các em biết cách tính toán 
và tính toán một cách chính xác.
 2 cách khá dễ dàng. Trong quá trình giảng dạy trên lớp, làm thế nào để học sinh 
nắm được khái niệm về số thập phân, vì số thập phân là một loại số mới với 
hình thức ghi tiện lợi của nó, học sinh nắm vững và thực hiện tương đối thành 
thạo các phép tính đối với số thập phân và dùng chúng để biểu diễn số đo đó là 
điều không mấy dễ dàng. Giáo viên chủ nhiệm lớp ngay từ đầu năm phải tìm 
hiểu kĩ, nắm vững từng đối tượng học sinh của lớp mình để có biện pháp dẫn 
dắt, giúp đỡ đối với từng em cụ thể. Dựa trên cơ sở hiểu biết sẵn của các em, 
giáo viên đưa ra các tình huống thúc đẩy từng em học tập và trao dồi kiến thức, 
tạo điều kiện cho các em thực hành luyện tập thường xuyên, để các em có thói 
quen tính đúng, cẩn thận, chính xác. 
4. CƠ SỞ THỰC TIỄN:
 4.1 Vài nét về lớp:
 Lớp 5A có 30 học sinh/ 14 nữ.
 Đa số các em là con gia đình nông dân, có 6 học sinh thuộc hộ nghèo.
Phần lớn các em được sự quan tâm giúp đỡ của gia đình nhưng do kiến thức và 
chưa có sự hiểu biết sâu về chuyên môn cũng như phương pháp giảng dạy nên 
việc hướng dẫn và giúp đỡ học sinh trong quá trình học tập còn hạn chế. Một 
vài học sinh chưa được sự quan tâm của gia đình và chưa có tinh thần tự học 
nên gặp khó khăn trong vấn đề học Toán, điều đó tạo nên sự khó khăn nhất định 
cho giáo viên. 
 4.2 Thực trạng về biện pháp rèn học sinh thực hiện đúng 4 phép tính cộng, 
trừ, nhân, chia số thập phân trong những năm qua:
- Trong những năm qua, nhiều giáo viên đã có những biện pháp nhằm giúp học 
sinh có kĩ năng thực hiện 4 phép tính với số thập phân nhưng vẫn còn một số 
học sinh chưa thành thạo trong khi làm bài, học sinh thường hay nhầm lẫn trong 
lúc tính toán và đặt dấu phẩy, có em chưa nắm được cách chia số thập phân cho 
số tự nhiên, số thập phân cho số thập phân, chia số tự nhiên cho số tự nhiên mà 
thương tìm được là một số thập phân. Với hình thức thầy giảng trò nghe, trò học 
thuộc lý thuyết áp dụng vào làm bài tập và thời lượng lý thuyết nhiều hơn thực 
 4 nguyên nhân dẫn đến việc các em làm Toán chưa đạt kết quả như mong muốn. 
Bản thân tôi có thể nêu một số nguyên nhân và biện pháp khắc phục như sau:
 5.1 Thiết lập tổ chức lớp học 
 Dựa trên kết quả khảo sát chất lượng đầu năm để phân loại trình độ học tập. 
Tôi phân chia lớp thành năm nhóm học tập, bầu ra năm nhóm trưởng có trình độ 
có học lực tốt nhất để kiểm tra việc thực hiện các bài tập thực hành rèn “ bốn 
phép tính cơ bản” do mình ra đề. Các bài tập đưa ra theo quy luật từ dễ đến khó, 
từ đơn giản đến phức tạp.
 5.2 Tạo niềm tin trong môn học:
 Thực tế cũng cho thấy hình thức tổ chức trò chơi dễ được học sinh hưởng ứng 
và tích cực tham gia. Cho nên, tôi thường dành ra năm đến mười phút đầu buổi 
học hoặc thời gian chuyển giữa các tiết để tổ chức trò chơi vì trò chơi toán học 
có thể tưởng tượng như một hoạt động dạy học toán. Cơ sở tâm lí và sinh lí 
khẳng định hoạt động dạy học toán dưới dạng trò chơi rất phù hợp với lứa tuổi 
Tiểu học. Và trò chơi toán học thường được đưa vào cuối tiết học nhằm củng cố 
kiến thức và luyện tập kĩ năng cho học sinh. Khi được tham gia trò chơi, các em 
sẽ hứng thú và tích cực trong học tập, giờ học sẽ trở nên sinh động và đạt kết 
quả cao. Trò chơi còn giúp các em rèn luyện kĩ năng tính toán chính xác, tư duy 
linh hoạt và tác phong nhanh nhẹn. 
 Khi tổ chức trò chơi tôi thường căn cứ vào nội dung kiến thức bài dạy, trình độ 
học sinh của lớp và điều kiện hiện có. Trò chơi được thể hiện như một hình thức 
thi đua. Nếu như sử dụng trò chơi học tập đúng nội dung và mục đích đã nêu sẽ 
góp phần dạy học theo định hướng hoạt động lấy học sinh làm trung tâm, làm 
cho giờ học nhẹ nhàng mà còn đạt hiệu quả cao. 
 Giáo dục học sinh qua các gương hiếu học (các gương người xưa; bạn cùng 
lớp, cùng trường, bạn nghèo vượt khó ) Tạo cho các em niềm tin khi đến lớp, 
đến trường.
 Từ những việc làm trên sẽ giúp các em thay đổi không khí lớp học, kích thích 
học sinh tính nhẩm nhanh và chính xác để trả lời bạn. Những học sinh trả lời sai 
 6 quen, tạo ý thức tốt cho các em tính toán. Khi tính toán phải thực hiện phép tính 
từ phải sang trái, dấu phẩy hạ thẳng cột, nhắc nhở nhiều lần sẽ giúp học sinh 
hình thành khả năng tính toán. Giáo viên có thể luyện cho học sinh bằng nhiều 
cách: lúc đầu giáo viên đặt tính cho học sinh tính, sau đó giáo viên cho phép 
tính rồi học sinh tự đặt tính và tính, cuối cùng cho các em nhiều phép tính đã đặt 
có kết quả nhưng trong đó có bài đúng, bài sai, yêu cầu học sinh điền đúng sai 
vào ô trống sau mỗi phép tính. Sau đó học sinh chỉ ra nguyên nhân sai và tìm 
cách sửa lại cho đúng.
 Giáo dục học sinh tính cẩn thận. Trong lúc học sinh làm bài giáo viên quan sát 
và nhắc nhở, giúp đỡ những em còn lúng túng, những em thường hay làm bài 
sai. Kiểm tra lại bài trước khi nộp cho giáo viên chấm điểm.
 Tự chữa những bài đã làm sai thành bài đúng.
 Tổ chức trò chơi thi đua làm toán nhanh, làm toán chính xác.
 5.6 Uốn nắn những sai sót, lệch lạc khi làm toán:
 Sau một thời gian học sinh làm khá hơn, nhân nhẩm, trừ nhẩm tốt hơn thì tôi 
động viên các em làm theo cách thông thường.
 Song song với việc ra nhiều bài tập dạng trên tôi cũng ra những bài trắc 
nghiệm, cho các em xác định đúng, sai. Nếu sai thì phải giải thích, chỉ ra 
nguyên nhân sai và nêu cách sửa. khi các em đã làm được điều này nghĩa là các 
em không mắc sai lầm nữa. Để khắc sâu kiến thức tôi cho học sinh làm đi làm 
lại nhiều lần. Bên cạnh đó, trong quá trình giảng dạy, cung cấp kiến thức, nếu 
liên quan đến kiến thức cũ hoặc công thức quy tắc tôi đều dừng lại 5 phút đến 
10 phút để củng cố ôn tập. Khi dạy tôi cố gắng đưa ra câu hỏi phù hợp với trình 
độ học sinh lớp mình làm sao cho tất cả các em được yêu cầu cơ bản của bài 
học. Trong từng tiết học, tôi chịu khó chấm bài để kiểm tra trình độ học sinh, 
phát hiện những sai lầm của các em để kịp thời uốn nắn sửa chữa.
 * Một số vấn đề chú ý khi dạy học các phép tính với số thập phân: 
 Phép chia số thập phân được chia làm nhiều trường hợp cho dễ học nhưng tất 
các trường hợp đó đều thực hiện một định hướng chung là chuyển số chia từ số 
 8 giáo viên phải tìm ra những biện pháp thích hợp để có thể tác động đến từng đối 
tượng học sinh để các em phát huy năng lực của bản thân mình. Qua đó, các em 
sẽ tự hình thành cách học tập khoa học và một thái độ học tập đúng đắn. Từ 
những kinh nghiệm đúc kết nhiều năm sẽ giúp cho giáo viên và học sinh có 
được một giờ dạy và học Toán trở nên nhẹ nhàng, hứng thú. Các em sẽ không 
còn tâm lí căng thẳng, gò bó khi giải một bài tập toán. Việc học Toán sẽ là niềm 
vui để động viên các em học tốt các môn học khác.
 Để góp phần giúp học sinh học tốt 4 phép tính cộng, trừ, nhân, chia số thập 
phân giáo viên cần: 
 - Chuẩn bị kĩ bài dạy, xác định đúng trọng tâm bài. 
 - Trong từng tiết học cần khắc sâu kiến thức bài giảng giúp mỗi học sinh đều 
hiểu và làm bài tập được ngay tại lớp. 
 - Đặc biệt chú trọng đến đối tượng học sinh yếu.
 - Đối với cộng, trừ số thập phân giáo viên cần nhấn mạnh cách đặt tính và vị trí 
đặt dấu phẩy (các số ở cùng hàng đặt thẳng cột với nhau ; dấu phẩy đặt thẳng 
cột với dấu phẩy). 
 - Phép nhân số tự nhiên với số thập phân hay số thập phân với số thập phân 
giáo viên cần khắc sâu cho học sinh biết cách đếm các chữ số của phần thập 
phân và cách đặt dấu phẩy ở tích chung. 
 - Riêng đối với phép chia số thập phân thì có nhiều dạng: Ở mỗi dạng bài giáo 
viên cần rèn cho học sinh thành thạo cách chia qua nhiều bài tính cụ thể.
 - Đối với mỗi phép tính giáo viên cần xác định đối tượng học sinh yếu và 
tìm nguyên nhân dẫn đến việc học sinh không theo kịp bài để có biện pháp giúp 
đỡ kịp thời để các em có điều kiện và niềm tin học tiếp các bài sau. 
 - Phối hợp sự giúp đỡ từ gia đình, nhà trường.
 - Động viên khen thưởng kịp thời để các em có sự ham thích học Toán.
8. Đề nghị:
 Qua việc áp dụng một số kinh nghiệm rèn cho học sinh lớp 5A học tốt môn 
Toán (phần thực hiện 4 phép tính cộng, trừ, nhân, chia số thập phân), tôi thấy 
 10 11. MỤC LỤC
Thứ tự Tiêu đề Trang
1. Tên đề tài 1
2. Đặt vấn đề 1
3. Cơ sở lí luận 1
4. Cơ sở thực tiễn 2
5. Nội dung nghiên cứu 3 
6. Kết quả nghiên cứu 6
7. Kết luận 6
8. Đề nghị 7
9. Tài liệu tham khảo 8
10. Mục lục 9
 12 I. Đánh giá xếp loại của HĐKH 
 Trường.......................................................................................................................
 1. Tên đề tài................................................................................................................
 2. Họ và tên tác giả......................................................................................................
 3. Chức vụ................................Tổ............................................................................... 
 4. Nhận xét của Chủ tịch HĐKH về đề tài
 a) Ưu điểm...............................................................................................................
......................................................................................................................................................
............................................................................................................................
 b) Hạn chế............................................................................................................... 
......................................................................................................................................................
............................................................................................................................
 5. Đánh giá và xếp loại 
 Sau khi thẩm định, đánh giá đề tài trên, HĐKH Trường................................... thống nhất xếp 
loại......................
Những người thẩm định Chủ tịch HĐKH
(Ký, ghi rõ họ tên) (Ký, đóng dấu, ghi rõ họ tên)
 ........................................ ......................................
  .......................................
  .......................................
 II. Đánh giá, xếp loại của HĐKH Phòng GD&ĐT.............
 Sau khi thẩm định, đánh giá đề tài trên, HĐKH Phòng GD&ĐT..........
 thống nhất xếp loại.
Những người thẩm định Chủ tịch HĐKH
(Ký, ghi rõ họ tên) (Ký, đóng dấu, ghi rõ họ tên)
 ........................................ ......................................
  ......................................
  ......................................
 III. Đánh giá, xếp loại của HĐKH Sở GD&ĐT Quảng Nam
 Sau khi thẩm định, đánh giá đề tài trên, HĐKH Sở GD&ĐT Quảng Nam thống nhất xếp 
loại.
 14 6. Kết quả nghiên cứu 3
 7. Kết luận 1
 8. Đề nghị
 1
 9. Phụ lục
 10. Tài liệu tham khảo
 11. Mục lục 1
 12. Phiếu đánh giá xếp loại
 Thể thức văn bản, chính tả 1
 Tổng cộng 20 đ
 Căn cứ số điểm đạt được, đề tài trên được xếp loại:
Người đánh giá xếp 
 16