Sáng kiến kinh nghiệm Biện pháp giúp học sinh phát huy trí tưởng tượng sáng tạo để học tốt môn Mĩ thuật Lớp 3

 CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
 Độc lập-Tự do -Hạnh phúc
 BÁO CÁO SÁNG KIẾN
 1. Tên sáng kiến: “Biện pháp giúp học sinh phát huy trí tưởng tượng 
sáng tạo để học tốt môn Mĩ thuật lớp 3”.
 2. Mô tả bản chất của sáng kiến: 
 2.1. Các bước và cách thức thực hiện giải pháp:
 Môn Mĩ thuật là môn học có vai trò quan trọng trong việc giáo dục toàn 
diện cho học sinh. Dạy Mĩ thuật trong trường phổ thông nói chung và trường tiểu 
học nói riêng không phải đào tạo học sinh trở thành họa sĩ mà chính là bước đầu 
hình thành, phát triển năng lực Mĩ thuật thông qua các hoạt động trải nghiệm, góp 
phần hình thành các phẩm chất yêu nước, nhân ái, chăm chỉ, trung thực, trách 
nhiệm. Để từ đó giúp các em có khả năng cảm thụ cái đẹp, biết cách rèn luyện đôi 
bàn tay, khối óc của mình tạo ra cái đẹp và vận dụng cái đẹp vào cuộc sống hàng 
ngày. 
 Hiện nay, qua các đợt tập huấn do PGD&ĐT tổ chức, đại đa số giáo viên 
nắm được các bước thực hiện quy trình dạy Mĩ thuật theo CTGDPT 2018. Lãnh 
đạo nhà trường luôn tạo điều kiện về thời gian, phối kết hợp với các thầy, cô trong 
đơn vị để có thể dự giờ lẫn nhau giúp GV có thể trải nghiệm các phương pháp 
mới cùng đồng nghiệp. Nhà trường đầu tư cơ sở vật chất khang trang, phòng học 
sạch đẹp, thiết bị dạy học phục vụ tốt cho môn Mĩ thuật nói chung và Mĩ thuật 
khối 3 nói riêng. Học sinh có đầy đủ sách giáo khoa, đồ dùng học tập môn Mĩ 
thuật.
 Các hoạt động của mỗi chủ đề thường là 3-4 tiết, làm cho học sinh luôn 
cảm thấy hào hứng khi được khám phá, tự do sáng tạo với nhiều trải nghiệm. Mặt 
khác, các em được thỏa thích với những sáng tạo, được trao đổi, học hỏi từ bạn 
rất nhiều. Thông qua hoạt động Mĩ thuật thực tế, học sinh tự mình làm tích lũy 
được cách biểu đạt, phân tích, đánh giá
 Với chương trình Mĩ thuật lớp Ba mới, học sinh lớp Ba như được giải phóng 
khỏi khuôn mẫu, các em được học mà chơi, chơi mà học, các em được thỏa sức 
sáng tạo, không bị gò bó, không sợ mình không biết vẽ. Học sinh có thể tự mình 
xé, dán, nặn, vẽ, tạo hình 2D, 3D từ những vật tìm được để sáng tạo ra sản phẩm 
Mĩ thuật.
 Tuy nhiên từ thực tế giảng dạy Mĩ thuật cho học sinh lớp Ba, tôi thấy thực 
trạng để các em có thể tạo ra một sản phẩm thì rất khó. Bởi các em còn thụ động, 
nhận thức theo cảm tính, bước đầu làm quen với phương pháp học mới sẽ bỡ ngỡ 
khi vẽ hình, bố cục trống trải, không tự tin khi thể hiện. Mặt khác do chất liệu bút 
chì dễ tẩy xóa nên nhiều học sinh quá lạm dụng tẩy, làm cho bài vẽ bị bẩn, thường 
bị rách giấy, hình vẽ thiếu tự nhiên. Các bài vẽ, các sản phẩm của học sinh còn 
mang tính sao chép, na ná giống nhau, chưa có nhiều sáng tạo hay ý tưởng đột + Hệ thống giải pháp đã thực hiện. 
 + Phân tích nguyên nhân, tìm quy luật và rút ra bài học kinh nghiệm.
 Sau khi nắm bắt tình hình chung của học sinh Tiểu học, cũng như đặc điểm, 
trình độ tiếp thu của từng học sinh khối lớp 3, tôi đã đề ra những biện pháp cụ thể 
như sau:
 Biện pháp 1: Xây dựng bầu không khí lớp học thân thiện, tạo hứng thú 
học tập cho học sinh 
 Nhằm tăng cường sự tham gia một cách hứng thú của học sinh trong các 
hoạt động giáo dục với thái độ tự giác, chủ động và ý thức sáng tạo. Học sinh cảm 
nhận được sự thoải mái khi việc học của mình vừa gắn với kiến thức trong sách 
vở, vừa thông qua sự trải nghiệm của chính bản thân trong các hoạt động tập thể. 
Muốn xây dựng môi trường học tập thân trước hết giáo viên cần thể hiện phong 
cách giao tiếp thực sự tôn trọng học sinh mọi cử chỉ, điệu bộ, thái độ, ngôn ngữ 
đều phải thể hiện được sự thân thiện, luôn giao tiếp thân thiện với học sinh trong 
mọi tình huống.
 Đặc biệt môn Mĩ thuật là một bộ môn phụ thuộc nhiều vào năng khiếu của 
từng cá nhân, do đó giáo viên không nên đòi hỏi quá nhiều ở các em. Học sinh 
hoàn thành sản phẩm đúng theo nội dung chủ đề, qua mỗi giờ học các em có thể 
nhận xét, đánh giá cái đẹp, cái chưa đẹp mỗi lời động viên, khích lệ dù rất nhỏ của 
giáo viên cũng có thể là một động lực lớn để các em cố gắng.
 Khi học sinh thực hành, giáo viên cần phải theo dõi, quán xuyến chung, 
điều chỉnh, bổ sung những gì mà đa số học sinh chưa rõ hoặc còn lúng túng. Động 
viên, khích lệ học sinh khá, giỏi tạo điều kiện cho các em suy nghĩ tìm tòi thêm, 
nâng cao hiệu quả sáng tạo ở bài vẽ.
 Ví dụ: Khi học sinh thực hành giáo viên nên đi và quan sát cả lớp, đặt câu 
hỏi để giúp các em lựa chọn được màu sắc và nội dung đạt chất lượng: Em muốn 
thể hiện điều gì và em thể hiện nội dung đó như thế nào? Tại sao em sử dụng màu Chủ đề 2: Mĩ Hoa văn trên trang Hoạt động Thể hiện
 3 thuật tạo hình phục Hoạt động Thảo luận
 Hoạt động Vận dụng
 4 Hoạt động Quan sát; 
 Chủ đề 3: Mĩ Màu sắc em yêu 3 tiết Hoạt động Thể hiện
 5 thuật tạo hình Hoạt động Thảo luận
 6 Hoạt động Vận dụng
 7 Hoạt động Quan sát; 
 8 Chủ đề 4: Mĩ Vẻ đẹp của khối 3 tiết Hoạt động Thể hiện
 9 thuật tạo hình Hoạt động Thảo luận
 Hoạt động Vận dụng
10 Hoạt động Quan sát; 
11 Chủđề 5: Mĩ Một số vật liệu sử 3 tiết Hoạt động Thể hiện
 thuật ứng dụng dụng trong thực Hoạt động Thảo luận
 hành, sáng tạo MT.
12 Hoạt động Vận dụng
13 Hoạt động Quan sát
14 Chủ đề 6: Mĩ Biết ơn thầy cô 4 tiết Hoạt động Thể hiện
15 thuật tạo hình Hoạt động Thảo luận
16 Hoạt động Vận dụng
17 Đánh giá nhận xét cuối kì 1
18 Hoạt động Quan sát
19 Chủ đề 7: Mĩ Cảnh vật quanh em 4 tiết Hoạt động Thể hiện
 thuật tạo hình
20 Hoạtđộng Thảo luận
21 Hoạt động Vận dụng
22 Hoạt động Quan sát
23 Chủ đề 8: Mĩ Chân dung người 4 tiết Hoạt động Thể hiện
24 thuật tạo hình thân trong gia đình Hoạt động Thảo luận
25 Hoạt động Vận dụng
26 Hoạt động Quan sát
27 Chủ đề 9: Mĩ Sinh hoạt trong gia 4 tiết Hoạt động Thể hiện
28 thuật ứng dụng đình Hoạt động Thảo luận
29 Hoạt động Vận dụng viên đều phải được lĩnh hội kiến thức và phải có trách nhiệm hoàn thành công 
việc. Thành công của nhóm cũng chính là thành công của mỗi cá nhân.
 + Phải biết lắng nghe ý kiến của bạn và xem xét ý kiến nào hợp lý nhất, 
không được cố gắng tự làm theo chủ ý của bản thân.
 + Khi được phân công nhiệm vụ, mỗi cá nhân sẽ tự nhận phần việc của 
mình cho phù hợp với năng lực cá nhân .
 + Nhóm trưởng có nhiệm vụ nhắc nhở các bạn trong nhóm khi trao đổi cần 
nói vừa đủ nghe, không ảnh hưởng đến nhóm khác.
 Những yêu cầu đưa ra là vậy, nhưng thực tế khó khăn và vất vả hơn nhiều. 
Nếu tổ chức hoạt động nhóm ở các khối lớp 4 đến lớp 5 ở tất cả các môn học nói 
chung thì tương đối nhẹ nhàng và không mất nhiều thời gian. Còn đối với khối 
lớp 3 quản lý hoạt động nhóm luôn là một vấn đề phức tạp và gây mất nhiều công 
sức, thời gian của giáo viên. Do các em chưa biết hoạt động nhóm là gì? Giáo viên 
phải phân công công việc cụ thể cho từng học sinh, giáo viên thường xuyên phải 
bao quát nhóm, lớp để hỗ trợ.
 Ví dụ: Khi vẽ cùng nhau, xé dán, nặn hay tạo hình 2D, 3D thường có tình 
trạng em vẽ và làm không kịp giờ, em lại không biết làm gì. Những trường hợp 
như thế tôi đã giúp các em dàn trải công việc một cách hợp lý như: Nhắc các em 
phụ bạn vẽ màu vào hình, vẽ thêm vào khoảng trống trong tranh, tạo cho các em Ví dụ: Khi dạy chủ đề 5: Một số vật liệu sử dụng trong thực hành, sáng tạo 
Mĩ thuật.
 Hoạt động 1: Quan sát: Giáo viên cho Học sinh xem video, tranh ảnh về 
các tác phẩm Mĩ thuật sử dụng những vật liệu có sẵn trong thiên nhiên, trong cuộc 
sống, tái chế... để sáng tạo Mĩ thuật.
 Một số tác phẩm tạo từ các vật liệu tái chế
 - GV hỏi HS: nhà em có những vật liệu tái chế nào có thể sử dụng để làm 
sản phẩm Mĩ thuật không? + Hoàn thiện sản phẩm.
- GV mời HS nhắc lại.
- GV gợi ý theo các bước để HS chủ động trong phần thực hành của mình.
- GV cho học sinh tạo sản phẩm theo nhóm/cá nhân. Các sản phẩm của học sinh khối 3
Hoạt động 3: Thảo luận
- GV nêu câu hỏi cho HS thảo luận nhóm: - Sau khi trình bày sản phẩm học sinh tự nhận xét – đánh giá sản phẩm của 
bạn, nhóm bạn theo cảm nhận riêng. Giáo viên gợi ý cho học sinh nhận xét và tạo 
điều kiện cho học sinh có khả năng diễn đạt ý kiến và các nhóm phản biện . - 
Cuối cùng giáo viên nhận xét tổng hợp ý kiến và bổ sung những thếu sót cho học 
sinh và khen động viên những nhận xét hay.
 - Kết thúc hoạt động trưng bày giáo viên hỏi học sinh trong quá trình làm 
bài các em gặp những khó khăn gì không? – Giáo viên giải quyết khó khăn cho 
học sinh.
 - Bên cạnh đó, cần xây dựng kế hoạch giảng dạy linh hoạt và có sự tích hợp 
hài hòa các quy trình dạy-học Mĩ thuật mới sao cho phù hợp với đối tượng học 
sinh lớp Ba cũng như điều kiện thực tế tại địa phương. Khi dạy giáo viên cần xác 
định rõ thời gian. 
 Ví dụ như ở chủ đề 4: Vẽ đẹp của khối, ở chủ đề này phần Khởi động tôi 
chọn quy trình Vẽ theo nhạc, tôi cho học sinh nghe nhạc đoán tên các hình có 
trong bài hát và vẽ lên bảng, đại diện nhóm nào vẽ nhanh và đúng nhất nhóm đó 
thắng. 
 Cần lưu ý lựa chọn các chủ đề phải đi từ dễ tới khó, từ đơn giản đến sinh 
độngđể học sinh dễ tiếp thu. Việc đề ra kế hoạch chi tiết giúp giáo viên chủ 
động hơn trong việc nâng cao nhận thức cho học sinh.
 Giáo viên sưu tầm những hình ảnh từ thực tế cuộc sống các em phác họa 
lại và đưa vào trong tranh vẽ bằng sự gợi ý hướng dẫn của thầy cô, bạn bè,.. 
 Mục tiêu học sinh cần đạt dựa trên chuẩn kiến thức kĩ năng theo chủ đề, có 
sự tích hợp với kiến thức- kĩ năng của các môn học có liên quan. Phương pháp 
dạy học: dựa trên sự trải nghiệm, sự khám phá kiến thức, kĩ năng sáng tạo linh 
hoạt của học sinh dưới sự hướng dẫn của giáo viên. Học sinh tham gia tự đánh giá 
và đánh giá lẫn nhau trong quá trình hoạt động học tập và sản phẩm, dựa trên năng 
lực theo hướng dẫn của giáo viên. Đây cũng là một phương pháp dạy học phát huy tính tích cực, chủ động và 
sáng tạo của học sinh trên cơ sở khai thác đặc điểm tâm sinh lý của học sinh.Một 
số trò chơi có thể áp dụng như: Thi vẽ nhanh, vẽ đẹp, tưởng tượng từ hình có sẵn 
vào đầu và cuối tiết học hoặc trước khi thực hành. Đây chính là thời gian để các 
em luyện vẽ và tăng cường khả năng vẽ nhanh, vẽ đẹp và giúp các em phấn chấn 
tinh thần hăng hái học tập hơn. 
 Ví dụ: Trò chơi “Ai nhanh hơn”. Luật chơi như sau: Mỗi nhóm cử 1 đại 
diện lên vẽ sáng tạo từ những chấm màu; học sinh dưới lớp hát 1 bài. Khi hát hết theo từng nội dung tiết dạy mà kết hợp nhiều kỹ thuật trong một bài dạy. Khi 
giảng dạy, giáo viên Mĩ thuật phải nắm vững những yêu cầu để xây dựng các nội 
dung liên kết, đặc biệt lưu ý tới 5 lĩnh vực năng lực: kinh nghiệm; kỹ năng và kỹ 
thuật; phân tích giải trình; thể hiện năng lực truyền thông tin và đánh giá với các 
chủ điểm chung phù hợp với học sinh
 1. Thuận lợi:
 - Môn Mĩ thuật là môn học nghệ thuật, thu hút rất nhiều học sinh. Cho đến 
nay các trường đã có giáo viên dạy Mĩ Thuật, phong trào học Mĩ Thuật ngày càng 
một sôi nổi, hầu hết các em học sinh hào hứng với môn học và môn học đã được 
chú ý. Tất cả mọi người đã hiểu được đây là một môn học nghệ thuật. Vì vậy 
không ít giáo viên và học sinh, các bậc phụ huynh luôn coi trọng và đầu tư cho 
môn học. Qua đó các em thấy rằng Mĩ Thuật là môn học bổ ích, lý thú và tươi vui, 
có tính giáo dục đạo đức, thẩm mĩ cao và là môn học bổ trợ tích cực cho các môn 
học khác. Vì thế các em đón nhận tiết học một cách nhiệt tình và hào hứng.
 - Giáo viên dạy Mĩ Thuật luôn được sự quan tâm của Ngành cấp trên, đặc 
biệt là Lãnh đạo nhà trường thường xuyên động viên, khuyến khích giáo viên áp 
dụng phương pháp mới vào giảng dạy, luôn tạo mọi điều kiện để giáo viên an tâm 
công tác và thực hiện tốt nhiệm vụ được giao. Giáo viên nhiệt tình, yêu nghề, mến 
trẻ,có kinh nghiệm và năng lực chuyên môn.
 - Đối với học sinh các hoạt động của chủ đề nối tiếp liền mạch nhau, làm 
cho học sinh luôn cảm thấy hào hứng khi được khám phá, sáng tạo với nhiều trải 
nghiệm. Mặt khác, các em được thỏa thích với những sáng tạo, được trao đổi, học 
hỏi từ bạn rất nhiều. 
 2. Khó khăn:
 Tuy nhiên qua quá trình áp dụng, chúng tôi nhận thấy còn gặp một số khó 
khăn sau:
 * Về phía giáo viên:
 - Trang thiết bị phục vụ môn học chưa được đầu tư thoả đáng, chưa đủ đáp 
ứng nhu cầu cho dạy - học Mĩ Thuật, chưa có loa máy, băng nhạc, sách đọc thêm 
và các tài liệu tham khảo ,... để phục vụ cho môn Mĩ thuật. Mặt khác, có một số ít 
giáo viên còn xem Mĩ Thuật là môn phụ, ít quan tâm đến kiểm tra đánh giá chất 
lượng, xem dạy học Mĩ Thuật là bề nổi, có tính chất phong trào. 
 * Về học sinh:
 - HS ít được quan sát, tham quan danh lam thắng cảnh và bảo tàng. Vì thế 
hiểu biết về Mĩ Thuật, về cái đẹp chưa sâu rộng, không kích thích các em học tập. 
Bên cạnh đó, học sinh chưa thực sự nhận thức đúng đắn mục đích, vai trò, vị trí 
của môn Mĩ Thuật. Không phải học sinh nào cũng sẵn sàng sáng tạo khi mà bản 
thân chưa hiểu, chưa nắm được cách vẽ, cách thể hiện qua các đường nét, màu 
sắcđể đạt yêu cầu bài học. Học sinh chưa phát huy được sự sáng tạo, chưa mạnh 
dạn tham gia các hoạt động trên lớp. Với kết quả này, mỗi chúng ta cũng không lấy đó làm bằng lòng để rồi dừng 
ở đó. Bản thân đã là giáo viên thì việc học hỏi, tìm tòi và sáng tạo trong cách dạy 
là một nhiệm vụ mỗi ngày của người thầy, hoạt động đó phải được diễn ra thường 
xuyên có như vậy mới đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao đối với tri thức.
 Khi áp dụng các biện pháp vào giảng dạy môn Mĩ thuật ở Tiểu học (theo 
phương pháp mới) đã phát huy được các hình thức, những lợi ích như: rèn luyện 
tính kiên nhẫn, trí nhớ tốt, tinh thần đoàn kết, nâng cao khả năng quan sát, tưởng 
tượng, giúp tinh thần trẻ phấn chấn, não hoạt động linh hoạt, giúp học sinh phát 
triển và suy nghĩ đa chiều, sản phẩm ra đời chính là bức tranh, những sản phẩm 
2D, 3D thể hiện cảm xúc và sáng tạo của học sinh.
 2.4. Khả năng áp dụng của sáng kiến:
 Với đề tài:“Biện pháp giúp học sinh phát huy trí tưởng tượng sáng tạo 
để học tốt môn Mĩ thuật lớp 3.” đã được tôi trình bày và chia sẻ kinh nghiệm ở 
tổ chuyên môn. Đề tài trên có thể áp dụng giảng dạy ở tất cả các lớp trong trường 
Tiểu học. Ngoài ra, đề tài cũng có thể được nhân rộng cho tất cả các trường học 
trên địa bàn huyện đem lại hiệu quả cao cho quá trình giảng dạy, giáo dục học 
sinh, đáp ứng yêu cầu thực hiện thành công đổi mới giảng dạy theo Chương trình 
giáo dục phổ thông 2018 của mỗi giáo viên. 
 2.5. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng 
sáng kiến theo ý kiến của tác giả và theo ý kiến của tổ chức, cá nhân đã tham 
gia áp dụng sáng kiến lần đầu, kể cả áp dụng thử:
 Giáo viên và học sinh khắc phục được một số khó khăn trong quá trình học 
tập môn Mĩ thuật theo định hướng phát triển năng lực. Mặc dù dạy- học theo 
phương pháp mới cả thầy và trò đều gặp nhiều khó khăn và bỡ ngỡ nhưng trường 
chúng tôi cũng mạnh dạn vận dụng ở một số tiết dạy và kết quả đạt được khá khả 
quan, học sinh học rất hứng thú. 
 Để kích thích khả năng sáng tạo, trong quá trình học tập các em được trải 
nghiệm các buổi tham quan thực tế, vẽ tranh phong cảnh thiên nhiên... Bên cạnh 
đó, các em cũng được vẽ tranh theo các chủ đề như: Bảo vệ môi trường, an toàn 
giao thông, phong cảnh quê hương, tranh chân dung người mà các em yêu quý, 
tranh tĩnh vật, tạo hình 2D, 3D 
 Thông qua những sản phẩm mà các em thể hiện, có thể thấy được suy nghĩ, 
tình cảm, ước mơ, nhiều em còn thể hiện được rõ cá tính của mình. Vì vậy, nhiều 
phụ huynh gửi các con đến lớp học không chỉ mong muốn các con được phát triển 
tư duy sáng tạo, mà còn muốn các con học được tính kiên trì, nhẫn nại để có thể 
hoàn thiện tác phẩm của mình. 
 Với thời lượng 1tuần/1 tiết nhưng GV Mĩ thuật đã lập kế hoạch dạy học 
theo chủ đề ( buổi) được chuyên môn sắp xếp, bố trí hợp lý . Thông qua những 
tiết thực hành đầy lý thú và những sản phẩm Mĩ thuật đẹp mắt, phương pháp này 
đã mang lại hiệu quả cao, học sinh rất hứng thú trong học tập.